MIEJSKO-GMINNA BIBLITEKA PUBLICZNA W PRASZCE | |
|
2025
 29 października br. Senat Rzeczypospolitej Polskiej podjął cztery uchwały ustanawiające patronów 2025 roku. Zgodnie z decyzją Izby będą nimi: ks. prof. Józef Tischner, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Władysław Stanisław Reymont oraz Wojciech Jerzy Has. W gronie patronów 2025 r. uchwalonych przez Sejm RP znajdują się: Stefan Żeromski, Antoni Słonimski, Olga Boznańska, Kazimierz Sosnkowski, Franciszek Duszeńko, pierwsi królowie Polski oraz bohaterowie z Katynia, Charkowa i Miednoje.
Opracowano na podstawie: sejm.gov.pl i senat.gov.pl oraz Narodowe Centrum Kultury
2024
 Sejm ustanowił 2024 rokiem: Marka Hłaski, arcybiskupa Antoniego Baraniaka, Romualda Traugutta, Wincentego Witosa, Kazimierza Wierzyńskiego, Melchiora Wańkowicza, Rodziny Ulmów, Zygmunta Miłkowskiego i Polskich Olimpijczyków. Patroni wybrani przez Senat to: Witold Gombrowicz, Czesław Miłosz, Wincenty Witos oraz Władysław Zamoyski. Rok 2024 będzie także Rokiem Edukacji Ekonomicznej.
Sejm wybrał patronów roku 2023 Rok 2023 będzie Rokiem Wojciecha Korfantego, Pawła Edmunda Strzeleckiego, Aleksandra Fredry, Aleksandry Piłsudskiej, Maurycego Mochnackiego, Jadwigi Zamoyskiej i Jerzego Nowosielskiego. Sejm podjął uchwały ustanawiające patronów nadchodzącego roku. 20 kwietnia 2023 r. przypada 150. rocznica urodzin Wojciecha Korfantego – „jednego z ojców naszej niepodległości, wielkiego syna śląskiej ziemi” – czytamy w dokumencie przyjętym przez posłów. Korfanty był na stałe związanym z chrześcijańską demokracją „wybitnym politykiem, myślicielem społecznym i publicystą” – stwierdził Sejm w uchwale. Jeszcze przed odzyskaniem niepodległości, jako poseł do niemieckiego Reichstagu głośno żądał przyłączenia do Polski ziem zaboru pruskiego, w tym Górnego Śląska. W czasach II Rzeczypospolitej był członkiem Naczelnej Rady Ludowej, kierującej zwycięskim Powstaniem Wielkopolskim, a następnie dyktatorem III Powstania Śląskiego, w wyniku którego najbardziej uprzemysłowione tereny Górnego Śląska stały się częścią Polski. W drugiej połowie 1923 r. był wicepremierem rządu Wincentego Witosa, zaś w okresie sanacji stał w opozycji, czego wynikiem była przymusowa emigracja i pobyt w więzieniu. „Zawsze wierzył w Polskę, dla której poświęcił całe swoje życie” – stwierdził Sejm w uchwale. W 2023 r. przypada 150. rocznica śmierci Pawła Edmunda Strzeleckiego. Był on wybitnym badaczem, podróżnikiem, odkrywcą i filantropem. Jako pierwszy Polak okrążył indywidualnie kulę ziemską w celach naukowych – napisali posłowie w uchwale. Jego podróż dookoła Ziemi rozpoczęła się w 1834 r. Najpierw badał tereny dzisiejszych Stanów Zjednoczonych, Kanady i Meksyku – nad jeziorem Ontario odkrył do dziś eksploatowane złoża rud miedzi. Kolejne badania prowadził w Ameryce Południowej: w Brazylii, Urugwaju i Chile. Kolejnymi eksplorowanymi przez Pawła Edmunda Strzeleckiego rejonami były Polinezja i Hawaje oraz Australia, Nowa Zelandia i Tasmania. Tam również dokonał wielu odkryć: badał Wielkie Góry Wododziałowe, a najwyższy szczyt kontynentu australijskiego nazwał Mount Kościuszko, na cześć przywódcy insurekcji z 1794 r. Odkrył i nazwał także najżyźniejszy rejon rolniczy Australii – Gippsland. Po powrocie do Europy w 1843 r. opublikował wyniki swoich badań. Ostatecznie osiadł w Zjednoczonym Królestwie, gdzie został członkiem prestiżowych towarzystw naukowych, angażował się także w działania dobroczynne, m.in. działając na rzecz dożywiania dzieci w okresie Wielkiego Głodu w Irlandii. W przyszłym roku obchodzić będziemy 230. rocznicę urodzin Aleksandra Fredry – „wywodzącego się ze starej rodziny szlacheckiej o kilkusetletniej tradycji najwybitniejszego polskiego komediopisarza, a także pamiętnikarza, poety oraz żołnierza kampanii napoleońskich” – napisał Sejm w uchwalonym dokumencie. Jak zaznaczyli posłowie, Fredro jako 16-letni chłopiec wstąpił na ochotnika do armii Księstwa Warszawskiego, dowodzonej przez księcia Józefa Poniatowskiego. Był uczestnikiem wyprawy na Moskwę w 1812 r., a za męstwo został odznaczony orderami Virtuti Militari oraz Legii Honorowej. Jednak najbardziej znany jest z twórczości literackiej. Był twórcą oryginalnej polskiej komedii, autorem kilkudziesięciu utworów scenicznych wystawianych w teatrach Warszawy, Krakowa i Lwowa. Zadebiutował w 1815 r. jednoaktówką „Intryga na prędce czyli nie ma złego bez dobrego”. Sejm przypomniał w uchwale największe komedie Fredry, m.in. „Śluby panieńsie czyli magnetyzm serca”, „Zemstę”, „Pana Jowialskiego” czy bajki i wiersze dla dzieci: „Małpa w kąpieli”, „Paweł i Gaweł”, „Osiołkowi w żłoby dano”. Rok 2023 będzie rokiem sześćdziesięciolecia śmierci Aleksandry Piłsudskiej, z domu Szczerbińskiej – działaczki niepodległościowej, członkini Polskiej Organizacji Wojskowej i Polskiej Partii Socjalistycznej, odznaczonej za męstwo orderami Virtuti Militari, Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Niepodległości. Działała w Organizacji Bojowej PPS, była też działaczką społeczną, współpracowała ze Związkiem Strzeleckim. W czasie I wojny światowej wstąpiła do Legionów Polskich, była komendantką kurierek legionowych. Za działalność w POW aresztowana i internowana w Szczypiornie. W 1918 roku urodziła córkę Wandę, a w 1920 – Jadwigę. W 1921 r. wzięła ślub z Józefem Piłsudskim. Sejm w uchwale podkreślił zaangażowanie Aleksandry Piłsudskiej w działalność społeczną: pomoc dla sierot, organizowanie przedszkoli i szkół dla rodzin wojskowych, wsparcie najbiedniejszych i bezdomnych, tworzenie bibliotek i świetlic dla młodzieży. „Civis Polonus. Hostem Moscoviensem” – „Obywatel polski, wróg Moskwy” głosi napis na grobie Maurycego Mochnackiego w Auxerre – podkreślili posłowie w kolejnej uchwale. 13 września 2023 r. przypada 220. rocznica urodzin tego „konspiratora, dziennikarza, krytyka literackiego, pianisty, członka niemal wszystkich ówczesnych tajnych sprzysiężeń przeciw Rosji w Warszawie i żołnierza Powstania Listopadowego, odznaczonego Virtuti Militari, wielokrotnie rannego w kolejnych bitwach z Moskalami” – głosi treść przyjętego przez Sejm dokumentu. Był uczestnikiem walk pod Olszynką Grochowską, Ostrołęką, Wawrem, Okuniewem i nad Liwcem. Po upadku Powstania zmuszony został do emigracji: carat skazał go zaocznie na śmierć przez powieszenie. „Tyranii Rosji przeciwstawiał polskie umiłowanie wolności” – napisali posłowie. „Do dziś wiele z jego diagnoz na temat natury Rosji i jej imperialistycznych dążeń związanych zwykle także z kulturowym barbarzyństwem nie straciło na aktualności” – podkreślił Sejm. „W listopadzie 2023 r. upłynie sto lat od śmierci Jadwigi Zamoyskiej - współtwórczyni Fundacji Zakłady Kórnickie, zaangażowanej społecznie patriotki, służebnicy Bożej, poliglotki, autorki spójnego systemu pedagogicznego, założycielki pierwszej w Polsce zawodowej szkoły gospodarstwa domowego i prekursorki myślenia o oświacie w kategoriach zarządzania projektem” – napisał Sejm w uchwale. Pochodząca z rodu Działyńskich, była żoną i współpracowniczką generała Władysława Zamoyskiego, konserwatywnego polityka związanego z Hotelem Lambert. Założona przez nią w 1882 r. Szkoła Domowej Pracy Kobiet, była „nowoczesną odpowiedzią na ówczesne potrzeby społeczne kobiet". Dzięki jej wsparciu sukcesem zakończyły się starania jej syna Władysława o odzyskanie dla Polski Morskiego Oka. Z należących do obojga dóbr, na mocy ustawy sejmowej, powstała Fundacja Zakłady Kórnickie. Jak podkreślił Sejm, zarówno temu, jak i wszystkim innym dziełom Zamoyskiej przyświecało motto „Służyć Bogu, służąc Ojczyźnie, służyć Ojczyźnie, służąc Bogu”. Była jedną z pierwszych osób odznaczonych Orderem Odrodzenia Polski. W roku 2023 obchodzić będziemy stulecie urodzin Jerzego Nowosielskiego – „wybitnego malarza, rysownika, scenografa, pedagoga, filozofa, teoretyka sztuki i myśliciela religijnego, uważanego za jednego z najwybitniejszych współczesnych pisarzy ikon” – czytamy w uchwale podjętej przez Sejm. Urodzony i przez większą część życia związany z Krakowem, a także z Łodzią, Nowosielski uznawany jest za jedną z najwybitniejszych postaci polskiej kultury współczesnej. Nie tylko tworzył sztukę, ale także pisał o niej. Wykonał wyposażenie i polichromie licznych świątyń rzymskokatolickich, grekokatolickich i prawosławnych. Malował także akty kobiece i pejzaże oraz formy abstrakcyjne. „Jego sztuka do dziś uznawana jest za zjawisko unikatowe, łączące w sobie strefę sacrum i profanum” – napisali posłowie. Zdjęcia umieszczone w Systemie Informacyjnym Sejmu można pobierać i wykorzystywać bezpłatnie z przywołaniem nazwiska autora. Zezwolenie to nie dotyczy jedynie elementów odrębnie zastrzeżonych.
https://www.sejm.gov.pl/
 Sejm Rzeczypospolitej ogłosił rok 2022: Rokiem Marii Grzegorzewskiej - naukowca, pedagoga specjalnego i działaczki społecznej. W tym roku mija 100. rocznica założenia Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej (obecnie Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie), którego była założycielką i patronką. Jak przypomniał Sejm w podjętej uchwale, „mottem swojego życia i życia kolejnych pokoleń pedagogów specjalnych, specjalistów pracujących na rzecz osób z niepełnosprawnościami uczyniła ona stwierdzenie: Nie ma kaleki – jest człowiek. Jej dzieła stanowią inspirację dla kolejnych badaczy i twórców akademickiej pedagogiki specjalnej oraz praktyki edukacyjnej, terapeutycznej i rehabilitacyjnej". Rokiem Marii Konopnickiej - jednej z najwybitniejszych pisarek w historii literatury polskiej, twórczyni "Roty”. W maju 2022 r. przypada 180. rocznica Jej urodzin. Maria Konopnicka „dokonała przełomu w polskiej literaturze dla dzieci, podnosząc tę dziedzinę pisarstwa na wyżyny artyzmu. Za pomocą utworów literackich protestowała przeciwko antypolskiej polityce zaborców i niesprawiedliwości społecznej. Współorganizowała protest światowej opinii publicznej przeciwko niemieckim represjom wobec dzieci polskich we Wrześni w latach 1901–1902 i ustawom wywłaszczeniowym. Walczyła o prawa kobiet oraz pomagała uwięzionym z przyczyn politycznych przez rosyjskie władze” Rokiem Ignacego Łukasiewicza - twórcy światowego przemysłu naftowego. W tym roku przypada 200 rocznica urodzin oraz 140. rocznica jego śmierci. Sejm zdecydował o ustanowieniu 2022 Rokiem Ignacego Łukasiewicza „szczególnie ze względu na wielkie i niezwykłe zasługi Ignacego Łukasiewicza dla przemysłu i gospodarki Polski, a także Jego zaangażowanie w walkę o niepodległość Ojczyzny oraz dbałość o pracowników”. Wśród dokonań Łukasiewicza Sejm wymienił utworzenie na ziemiach polskich pierwszej na świecie kopalni ropy naftowej oraz wynalezienie lampy naftowej. Podkreślono zaangażowanie patriotyczne Łukasiewicza: udział w konspiracji podczas Powstania Krakowskiego, wsparcie finansowe Powstania Styczniowego i pomoc jego uczestnikom. Był on także filantropem i działaczem społecznym. Rokiem Józefa Mackiewicza - jednego z największych pisarzy polskich. W swej twórczości „przedstawiał życie mieszkańców pogranicza polsko-litewsko-białoruskiego na tle przełomowych wydarzeń historycznych i odwoływał się do tradycji wielonarodowej I Rzeczypospolitej”. W 120 rocznicę Jego śmierci Sejm ustanowił pisarza patronem 2022 r., „uznając wielkość jego dorobku wytrwale wspierającego idee: niepodległości Polski, wolności i przyjaznego współistnienia narodów Europy Środkowo-Wschodniej i niezłomnego oporu przeciwko komunizmowi". Rokiem Wandy Rutkiewicz - himalaistki, pierwszej Polki na świecie, która zdobyła najwyższy szczyt świata – Mount Everest. W maju 2022 r. mija 30 rocznica Jej śmierci. Wanda Rutkiewicz była prekursorką kobiecych zespołów górskich. W latach 80. należała do „Solidarności”, działała też w opozycji demokratycznej. Rokiem Józefa Wybickiego - autora polskiego hymnu narodowego, wielokrotnego posła na Sejm oraz uczestnika prac wdrażających Konstytucję 3 Maja. W tym roku będziemy obchodzić 275. rocznicę jego urodzin oraz 200 rocznicę śmierci. 225 lat temu powstała „Pieśń Legionów Polskich we Włoszech”, która stała się naszym hymnem narodowym. Rokiem Romantyzmu Polskiego - „w 1822 r. w Wilnie ukazały się Ballady i romanse Adama Mickiewicza, zawarte w tomiku poetyckim, który wyznaczył początek polskiego romantyzmu. Zrodziła się wówczas epoka, w której tworzyli genialni artyści, myśliciele i działacze polityczni, którzy w sytuacji narodowej niewoli stworzyli kraj duchowej wolności, rozwinęli programy niepodległościowe, a zarazem wynieśli polską muzykę, literaturę i malarstwo do rangi czołowych osiągnięć kultury europejskiej”. Senat Rzeczypospolitej ogłosił rok 2022:
Rokiem Władysława Bartoszewskiego - historyka, publicysty, dziennikarza, pisarza, wykładowcy, dyplomaty i polityka. W tym roku przypada 100. rocznica jego urodzin. Władysław Bartoszewski był więźniem Auschwitz, a po wojnie działał na rzecz pojednania między Polakami, Niemcami i Żydami. Jego osobista historia, historia jego miasta i kraju służyła mu do stawiania tamy dla nurtów ideologicznych, które relatywizowały tragiczną przeszłość”. Podkreślono też, że Władysław Bartoszewski chciał, byśmy pozostali wierni jego maksymie: „Warto być przyzwoitym!”. „Senat składa hołd wielkiemu patriocie, uznając jego credo za istotne dla Polaków angażujących się w pracę na rzecz przyszłości demokratycznej RP” Rokiem Bronisława Geremka - jednego z najważniejszych polskich polityków, współodpowiedzialnego za odbudowę niepodległości Polski i wprowadzenie Rzeczypospolitej do NATO i Unii Europejskiej. W 2022 r. mija 90. rocznica jego urodzin. „Bronisław Geremek był polskim patriotą poczuwającym się do odpowiedzialności za losy kraju. Mimo szykan i prześladowania nigdy nie brał pod uwagę wyjazdu z Polski. Współtworzył opozycję demokratyczną w PRL. Ustanawiając rok 2022 Rokiem Bronisława Geremka, Senat RP oddał Mu szczególny hołd, wyraził szacunek oraz wielkie uznanie dla Jego dokonań świadczących o umiłowaniu Ojczyzny i rodaków.” Rokiem Ignacego Łukasiewicza - naukowca, pioniera przemysłu naftowego i działacza niepodległościowego. W 2022 r. przypada 200. rocznica Jego urodzin i 140. rocznica śmierci. Senat RP przypomniał jego działalność jako twórcy przemysłu naftowego oraz jego największy wynalazek – lampę naftową. Podkreślono również jego zaangażowanie w działalność niepodległościową oraz wielkie zasługi Ignacego Łukasiewicza dla przemysłu i gospodarki Polski.” Rokiem Brunona Schulza - artysty, prozaika i krytyka literackiego. W tym roku będziemy obchodzić 130. rocznicę jego urodzin i 80. rocznicę śmierci. Senat zwrócił uwagę, że jest on niewątpliwie jednym z najoryginalniejszych twórców polskiej kultury XX w., a jego utwory weszły do kanonu literatury światowej i są znane nawet w najodleglejszych kulturowo rejonach świata. „Jako człowiek o niezwykłej wyobraźni, inteligencji i kreatywności (…) z pewnością zasługuje na miano ambasadora polskiej kultury na świecie”. Rokiem Botaniki - w 100-lecie powstania Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Senat RP podjął uchwałę o ogłoszeniu 2022 r. Rokiem Botaniki. „Docenienie wielkiej roli Towarzystwa w badaniach naukowych, działaniach chroniących przed zapomnieniem dorobek i historię polskiej botaniki, a także w upowszechnianiu wiedzy o tej szczególnej części przyrody ze wszech miar zasługuje na wyróżnienie”. W ten sposób Izba uhonorowała polskich botaników i ich osiągnięcia, a także doceniła cywilizacyjne znaczenie tej dziedziny nauki. ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
2021
W piątek 27 listopada Sejm ustanowił patronów 2021 r. Uhonorowano: Stanisława Lema, Cypriana Kamila Norwida, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Tadeusza Różewicza oraz kard. Stefana Wyszyńskiego. 2021 będzie także rokiem Konstytucji 3 Maja.
W 2021 r. przypada 100. rocznica urodzin poety.
Sejm przyjął też uchwałę ustanawiającą 2021 Rokiem Konstytucji 3 Maja. Uchwalony w 1791 r. przez Sejm Królestwa Polskiego Źródło: sejm.gov.pl 
Sejm RP ustanowił rok 2020 Rokiem Leopolda TyrmandaSejm przyjął uchwałę ustanawiającą rok 2020 Rokiem Leopolda Tyrmanda. Jak przypomniano, przypada wówczas 100. rocznica urodzin i 35. rocznica śmierci „wybitnego pisarza, dziennikarza Uchwała została przez posłów przyjęta w nocy w czwartku na piątek przez aklamację. „Leopold Tyrmand, autor kultowej powieści Zły i bezkompromisowego Dziennika 1954 był jednym Przytoczono w niej słowa pisarza: „Nie pójdę na żadną służebność myśli, sumienia i egzystencji, nie poprawię sobie niczego w życiu za cenę tego, w co wierzę, co zdaje mi się słuszne i godne mej lojalności”. „Te słowa, notowane do szuflady w czarną stalinowską noc, można uznać za życiowe credo Pisarza. Zbigniew Herbert pisał: »Na jego postawie moralnej wzorowałem się i naprawdę nie wiem, czy przeżyłbym bez niego te ciemne czasy«” - podkreślono. Jak zaznaczono, pisarstwo Tyrmanda i jego postawa stanowiły wyzwanie rzucone ideologom nowego ustroju. „Był on nie tylko bezlitosnym krytykiem komunizmu, lecz także arbitrem warszawskiej elegancji, znawcą i namiętnym propagatorem zakazanego w czasach stalinowskich jazzu. »Nikt, kto skłonny jest walczyć o godność własną i chce pozostać w zgodzie z własnym sumieniem, nie zgodzi się na to, żeby nazywać dzień nocą, ciemnotę kulturą, zbrodnię przyzwoitością, niewolę wolnością - na mocy dekretu komunistycznych władców« - pisał” - głosi uchwała. W połowie lat 60. Tyrmand zdecydował się na emigrację. „Zza oceanu celnie i błyskotliwie analizował system, który zniewalał Europę Środkową i Wschodnią. W pamflecie Cywilizacja komunizmu uznał ten ustrój za najgorszą plagę, jaka spotkała ludzkość. W epoce kontrkultury i młodzieżowego buntu Tyrmand był ważnym głosem amerykańskiego konserwatyzmu. »Pozostawił miłośnikom wolności na całym świecie wspaniałe dziedzictwo« - napisał po Jego śmierci prezydent Ronald Reagan” - dodano w uchwale. źródło: PAP, Anna Kondek-Dyoniziak, za: książka.net.pl |
|
